Technieksector in 2040 belangrijker dan ooit-Scenario2040

Als de technieksector vooral verbinding zoekt met andere sectoren kan de techniek blijven floreren door een plaats te veroveren in bestaande en nieuwe ketens.

Scenario2040 is een vervolg op Connect2025. Scenario2040 is een studie uitgevoerd in opdracht van Techniek Nederland. De studie combineert ontwikkelingen die vandaag al zichtbaar zijn met de toekomstbeelden van diverse experts. Scenario2040 is geen toekomstvoorspelling, maar beschrijft de mogelijke maatschappelijke situatie in 2040. Daar waar Connect2025 meer aandacht had voor ontwikkelingen op basis van bestaande technieken, gaat Scenario2040 verder en kijkt het naar ‘grotere’ uitdagingen in de samenleving, zoals de ecologische grenzen, de toename van de wereldbevolking en het verdwijnen van de ‘oude’ banen door de opkomst van de computertechnologie en de robotisering.

Vijfde industriële revolutie

In 2040, zo is de verwachting, zijn we beland in de vijfde industriële revolutie. De computers zijn slimmer dan mensen en nemen ons veel complexe taken uit handen en kunnen ons leven vergemakkelijken. Computers verwerken in korte tijd complexe berekeningen en de beschikbare informatie is direct voorhanden. Artificial Intelligence (AI) is overal.

Energiebehoefte

De energiebehoefte zal ingrijpend veranderen als gevolg van de transitie naar een duurzame energieopwekking. De totale kosten voor windenergie (grotendeels offshore) zullen afnemen, terwijl zonnepanelen beter gaan presteren. Ook gaan we in toenemende mate gebruikmaken van geometrie en WKO (warmte- en koudeopslag). De accu aan huis wordt gemeengoed, terwijl we steeds beter in staat zijn om meer energie voor langere tijd op te slaan. Ook zien de samenstellers van het Scenario2040 rapport mogelijkheden op gebied van groene waterstof.

Mobiliteit

Op het gebied van mobiliteit zien we veranderingen. De deelauto is gemeengoed en dat geldt ook (in de stad) voor de deel (elektrische) fiets. Het openbaar vervoer wordt efficiënter en dat betekent dat vliegen op termijn alleen nog maar interessant is bij afstanden van meer dan 800 kilometer. Autonoom vervoer is belangrijker en we krijgen te maken met minder auto’s en dus ook minder chauffeurs.

Gebouwde omgeving

In de gebouwde omgeving zien we veel modulaire bouw en sensoren die data verzamelen om onze woonomgeving te monitoren en in te regelen, bijvoorbeeld meer of minder licht en de verwarming iets hoger of lager. Groene materialen als hout en bamboe worden belangrijker in de bouw. Nieuwe materialen, bijvoorbeeld  superlicht en met uitzonderlijk isolerende eigenschappen, vinden hun entree. 

Sneller ontwikkelende technologie betekent ook dat technici continu bij moet leren

Door techniek en verdere digitalisering zijn veel banen verdwenen, terwijl in de persoonlijke diensten sfeer het aantal banen groeit. Veel banen verdwijnen als gevolg van techniek, met de inschatting dat in 2040 nog maar twee derde van de huidige werkgelegenheid aanwezig is. De steeds sneller ontwikkelende technologie betekent ook dat technici continu bij moeten leren. Dat geldt overigens ook voor andere beroepsgroepen. Iedereen die werkt is ook student.

Twee scenario’s

Dit alles overziend komen de samenstellers van het Scenario2040 rapport tot twee uiteenlopende toekomstbeelden, waarbij ze aangeven dat we waarschijnlijk ergens tussen de twee scenario’s zullen uitkomen. Het eerste scenario beschrijft ‘De Vlucht vooruit’, waarin we collectief doorgaan op de vertrouwde voet van het economisch model met welvaartsgroei als hoogste doel. In dit model ’De Vlucht vooruit’ gaat men ervan uit dat de economische marktinstrumenten en de technologie uiteindelijk alle problemen oplossen. Bij het tweede model ‘Green New Deal’ gaat het roer om richting een wereld waar het om het welzijn van de mensen, natuur en milieu gaat. En waar we de schade die de mens heeft toegebracht aan de aarde, voor zover mogelijk, nog proberen te herstellen.

De vlucht vooruit

Bij ‘De vlucht vooruit’ zijn technologie en technische bedrijven leidend. De samenstellers van het Scenario2040 rapport verwachten dat de technologie in handen is van een paar spelers en dat zij de markt bepalen, sterker nog; ze hebben hun eigen valuta, zonder bankentoezicht. De ongelijkheid in Nederland, maar ook in Europa, neemt daardoor verder toe. En de hoeveelheid data die in het bezit is van deze techbedrijven maakt het voor hen mogelijk om het individu en de publieke opinie te beïnvloeden. Techbedrijven hebben hun invloed op de maatschappij jarenlang uitgebreid en in 2040 zijn ze inmiddels ‘too big to fail’. Duurzaamheid is ondergeschikt gemaakt aan de levensstandaard. De concurrentie van het mkb neemt af, ook omdat deze bedrijven niet kunnen concurreren met het kapitaal en de innovatiekracht van de grote bedrijven. De maatschappij is in 2040 verregaand getechnologiseerd en geëlektrificeerd. De energietransitie is nog niet klaar, maar nieuwbouw is inmiddels energie-positief. Er is een verdeling tussen low- en high-tech-bedrijven. De marktmacht van de techbedrijven is groot. Producenten van technologie bepalen de regels; of het nu gaat om windmolens, warmte- of koelinstallaties, domotica of e-health. Enkele technologiebedrijven hebben in 2040 de hele keten in handen; productie en installatie en de steeds complexere techniek vraagt om passende specialistische kennis en dat geldt ook voor technische dienstverleners.

Green New Deal

In het scenario ‘Green New Deal’ staat het welzijn van mens, dier en planeet voorop. De publieke opinie vraagt om maatregelen om de klimaatverandering tegen te gaan en de groeiende ongelijkheid het hoofd te bieden. In 2040 wordt vervuiling door bedrijven streng beboet: producten zijn circulair of heel duur. Nieuwe productietechnieken, met optimaal gebruik van automatisering en robotisering, drukken in 2040 de kosten van ‘simpele’ arbeid. In het relatief kleine Nederland is de energietransitie in 2040 al afgerond.  De bedrijven in de technische sector zijn specialist in monitoren en installeren, of ze zijn opgeschoven naar ontwikkelaar en beheerder. Beide typen bedrijven maken gebruik van slimme technologie. In de montage zorgen hersengestuurde exoskeletten dat de belasting op medewerkers minimaal is. Drones doen het gevaarlijke werk op het dak.

Hiermee eindigt de Scenariostudie van Techniek Nederland. Hoe de wereld er in 2040 daadwerkelijk uitziet, kan niemand op dit moment met zekerheid zeggen. Maar dat de technieksector een steeds belangrijker rol gaat spelen, kunnen we wel met zekerheid zeggen.

De ingenieurs van de DIA Groep volgen de ontwikkelingen op het gebied van elektrotechniek en werktuigbouwkunde op de voet. Installatieadvies, exploitatieadvies en brandveiligheidadvies - duurzaam, onafhankelijk en gericht op de toekomst.